Auteur: Henk Wadman
 
 


Publiekstrekker bij uitstek! Spitfire LFXVIe SE-BIR/RW386. (Henk Wadman)
 

 
Vol goede moed vertrokken we op 8 augustus jongstleden per auto richting Denemarken om de 47e Internationale KZ Rally voor historische vliegtuigen op het vliegveld van Stauning (EKVJ) te gaan bezoeken.
Vroeg in de avond arriveerden we en het werd tijd voor een kort bezoekje aan Vestjylland Lufthavn in de stralende zon. Achteraf bleek dat een goede zet, want op de zaterdag kwam het hemelwater met bakken uit de lucht. Pas in de loop van de middag klaarde het wat op, maar vanwege de harde crosswind werd de geplande vliegshow afgelast. De enige vliegtuigen die eventjes gevlogen hebben, waren de militaire Fennec helikopter, de Zweeds geregistreerde Spitfire en een Chipmunk, die wel erg snel los was omdat de straffe wind in de loop van de middag recht op de baan was komen te staan.
Helaas zorgde de slechte weersverwachting er ook voor dat veel deelnemers aan de rally thuis bleven.

Tijdens de enorme buien op zaterdagochtend hebben we op ons gemak het interessante Danmarks Flymuseum bezocht. Oorspronkelijk opgezet om onderdak te bieden aan de vliegtuigen van de Deense constructeurs Kramme & Zeuthen (van de firma Skandinavisk Aero Industri) en andere historische vliegtuigen, bestaat het museum nu uit drie hallen. Eentje is geheel gewijd aan de militaire luchtvaart van na de Tweede Wereldoorlog, één biedt onderdak aan historische burgervliegtuigen (van zweefvliegtuigen tot een SN601 Corvette bizjet) en in een kleinere hal zijn onder meer een aantal KZ-vliegtuigen, vooroorlogse militaire vliegtuigen en een Spitfire onder gebracht.
Een aantal vliegtuigen is redelijk goed te fotograferen, maar met name in de militaire hal staan sommige wel erg dicht op elkaar.




 
 
Een beetje een buitenbeentje in het militaire deel is een Poolse Lim-2/MiG-15bis. Dit toestel is beschilderd als het exemplaar waarmee een Poolse vlieger op 5 maart 1953 vluchtte naar Denemarken: 346 (c/n. 133046). Het toestel werd destijds compleet gestript om zo achter de “geheimen” van deze Russische straaljager te komen en later terug gegeven aan de Polen en uiteindelijk gesloopt.
Het tentoongestelde vliegtuig werd oorspronkelijk gebouwd als een Lim-1/MiG-15 met c/n. 1A-06014 en later te Mielec omgebouwd tot een Lim-1/MiG-15UTI. Na verloop van tijd kwam het toestel weer in de fabriek in Mielec terecht en werd daar een Lim-2, waarbij het achterste deel van de romp, motor en staart van c/n. 1B-01311 gebruikt werden. Als identiteit werd het constructienummer van het voorste rompdeel gebruikt, maar dat is tot op heden onbekend gebleven. Uiteindelijk kwam het toestel als “014” in het museum in Krakow terecht en werd in mei 2011 naar Karup in Denemarken getransporteerd. Er werd weer een éénzitter van gemaakt en die Lim-2/MiG-15bis kreeg het serial “346”.

Danmarks Flymuseum onderscheidt zich van andere musea omdat men een eigen vliegstrip achter het museum heeft, waar in de zomermaanden op een aantal dagen bij goed weer ’s avonds gevlogen wordt met enkele van de vliegwaardige museumtoestellen.
Aan de achterkant bevindt zich tevens een opslagloods waarin we onder meer een complete, gele Zweedse Fairey Firefly ontdekten, die gerestaureerd gaat worden en dan Deense militaire kleuren (ook geel) zal krijgen.

Zie ook het Stauning verslag van 2013
voor een verslag met foto’s uit 2013 van Jan Mangelschots.

(h)              = inside hangar

 

Stauning Lufthavn, 8 & 9 augustus 2014      
       
D-EBSH SNCAN Stampe SV.4A      
D-EDGH Gyroflug SC-01 Speed Canard      
D-EGTZ Cessna 172N Skyhawk      
D-EGZW Piper PA38-112 Tomahawk II      
D-EMHG Piper J3C-65 Cub      
D-ENXB Piper PA28-161 Warrior II      
D-EWUW Cessna 140 N89831    
LN-ASY Reims/Cessna F172N      
LN-BDM De Havilland DH.82A Tiger Moth 145    
LN-DHC De Havilland Canada DHC.1 Chipmunk 22 WB586    
LN-FTI Cessna 172S Skyhawk XP      
LN-MTJ Piper PA28-161 Warrior II      
LN-NRF Cessna 172S Skyhawk SP      
LY-AET Antonov An-2R      
N6VJ Beech F90 King Air (h)    
N109PB Agusta A109A-2 (h)    




De in 1946 gebouwde Cessna 140 D-EWUW voert het Amerikaanse kenmerk N89831 nog op de staart en is voorzien van bierreclame! (Henk Wadman)


De Havilland DH.82A Tiger Moth LN-BDM uit 1942 in Noorse kleuren als “145”. (Henk Wadman)



Agusta A109A-2 N109PB staat al een aantal jaren gestationeerd op Stauning. (Henk Wadman)



Twee Chipmunk 22’s: LN-DHC in Britse kleuren als WB586/A en de OY-ATO in Deense kleuren als P-129. (Henk Wadman)



 
 

OY-AAD SAI KZ VII U-4 Lærke      
OY-ABT Piper J3F-50 Cub Sport      
OY-AFG Piper J3C-65 Cub (L-4H-PI) 43-29567    
OY-AFT Piper PA22-108 Colt      
OY-AFW Taylor J2 Cub      
OY-AGH Reims/Cessna F172H      
OY-AHY Reims/Cessna F172H      
OY-AJR De Havilland DH.104 Dove 5 wings & engines    
OY-ALA Aeronca 7AC Champion      
OY-ALC Piper PA12 Super Cruiser      
OY-ALF Piper J3C-65 Cub (L-4H)      
OY-ALW Miles M.28 Mercury 6      
OY-AOL SAI KZ X Mk.2      
OY-ARJ Cessna 414      




Jodel D 112M OY-CMN met een niet-standaard motorbeplating ervoor. Op 28 oktober 1985 verongelukte dit toestel en werd later weer opgebouwd. (Henk Wadman)


Ook al weer meer dan 30 jaar oud: Rutan Long-EZ OY-BSM. (Henk Wadman)


De Havilland DH.104 Dove 8 OY-BHZ werd in 1949 gebouwd voor de Royal Air Force als WB534, werd vervolgens G-BLPZ en in 1986 in Denemarken ingeschreven als OY-BHZ. Helaas staat de Dove, voorzien van Dansk Faldskærms Union opschriften,  momenteel weg te rotten op Stauning. (Henk Wadman)
  
 

OY-ATF De Havilland Canada DHC.1 Chipmunk 22 WD319    
OY-ATI SAI KZ VII U-4 Lærke 63-616    
OY-ATL De Havilland Canada DHC.1 Chipmunk 22 P-146    
OY-ATO De Havilland Canada DHC.1 Chipmunk 22 P-129    
OY-ATR De Havilland Canada DHC.1 Chipmunk 22 P-140    
OY-AVF De Havilland Canada DHC.1 Chipmunk 22      
OY-AVR SAI KZ VII U-4 Lærke      
OY-AYP Grumman American AA5 Traveler fus (h)    
OY-AYR Grumman American AA5 Traveler fus (h)    
OY-AZH Reims/Cessna F172E      
OY-BFV Reims/Cessna F172M      
OY-BHZ De Havilland DH.104 Dove 8 std; WB534    
OY-BIU Reims/Cessna F172M      
OY-BJP Fairchild Swearingen SA227-AC Metro III Benair    





“D-Day Doll” is de naam van deze Piper J3C-65 Cub (L-4H-PI) OY-AFG/43-29567, die vorig jaar nog in een of ander fantasie camouflageschema vloog.
Heel wat zeldzamer is de voorgangen van de J3: de in 1936 gebouwde Taylor J2 Cub OY-AFW. (Henk Wadman)

 


 

OY-BKA Piper PA28-140 Cherokee      
OY-BKS Piper PA28-140 Cherokee B      
OY-BKW Piper PA28-140 Cherokee B (h)    
OY-BRC Piper PA28R-201T Turbo Arrow III      
OY-BSA Champion 7GCBC Citabria (h)    
OY-BSM Rutan Long-EZ      
OY-BUR Reims/Cessna F172N      
OY-BYD Reims/Cessna F150G      
OY-BYR Reims/Cessna F337G Super Skymaster fus (h)    
OY-BZT Cessna 550 Citation II Benair    
OY-CFP Reims/Cessna F152 fus outside    
OY-CGB Reims/Cessna F172M Skyhawk fus (h)    
OY-CMN Jodel D.112M      
OY-CMP Ultimate 10-200      
OY-CYZ Christensen Opus 3      
OY-DAB SAI KZ III U-2 (h)    

 
 

1946 is het geboortejaar van deze zeldzame Miles M.28 Mercury 6 OY-ALW. Slechts zes exemplaren werden van dit als les- en verbindingsvliegtuig bedoelde houten vliegtuig gebouwd; het prototype vloog overigens al in juli 1941. (Henk Wadman)


De OY-CMP is een Ultimate 10-200, een Canadees amateurbouwvliegtuig, bedoeld als een verbeterde Pitts tweedekker. Voor zover bekend zijn er slechts enkele tientallen gebouwd, waarvan de meeste in Noord-Amerika vliegen. (Henk Wadman)

 
 
OY-DBT SAAB 91D Safir      
OY-DGD CEA DR 250/160 Capitaine      
OY-DIZ SAI KZ IV      
OY-DMM Piper PA22-160 Tri-Pacer  (tailwheel)    
OY-DOZ SAI KZ III U-4 (h)    
OY-DRR SAI KZ VIII      
OY-DSZ Taylorcraft Plus D (h) LB314    
OY-DVA SAI KZ III U-2      
OY-DVE SAI KZ III U-2 (h)    
OY-DZA SAI KZ III U-3      
OY-ECH De Havilland DH.82A Tiger Moth      
OY-ECJ Cessna 421B Golden Eagle fus (h)    
OY-ECT Piper J3C-65 Cub      
OY-ECV Piper J3C-65 Cub 42-15272    
OY-EFB Cessna 140      
 
 


SAI KZ III U-2 OY-DVA uit 1946 en de wat grotere SAI KZ VII U-4 Lærke OY-AVR uit 1947 in Deense militaire kleuren, maar helaas zonder militair serial.
(Henk Wadman)

 
 
OY-EFI Taylorcraft Auster 5M TW477    
OY-FAK SAI KZ II Træner 107    
OY-FFB Cessna 500 Citation I      
OY-FLW Raytheon 390 Premier 1A (h)    
OY-GDS Europa AL Europa Classic      
OY-HEG Schweizer 269C std (h)    
OY-JBG Piper PA34-200 Seneca      
OY-JCP Lancair 320      
OY-JEM Tecnam P 2006T Aarhus Flight Ac.    
OY-JGM Piper J3F-65 Cub (L-4D) (h)    
OY-JSN Piper J3C-65 Cub (h)    
OY-KEJ Van’s RV-8      
OY-KZI  SAI KZ I replica      
OY-KZS SAI KZ VIII replica      
OY-LSD Aero L-29 Delfin 09/red    
 
 

Speciaal gekomen voor de vliegshow en toen de vliegers er al in zaten om te starten, moesten ze er weer uit vanwege het weer. Aero L-29 Delfin OY-LSD/09 red. (Henk Wadman) 
 
 
OY-LUN Bellanca 8KCAB Decathlon      
OY-OBP Aero Designs Pulsar XP 912      
OY-PBR Cessna 208B Grand Caravan Benair    
OY-PBT SOCATA TB-9 Tampico      
OY-PBV Short SD3-60 std; Benair    
OY-PBW Short SD3-60 (h) Benair    
OY-PEW Reims/Cessna F172N Skyhawk fus (h) “ikaros.dk”    
OY-PIN Rutan Long-EZ      
OY-RHC Piper PA28R-180 Cherokee Arrow      
OY-SLV Max Holste MH.1521M Broussard 303    
OY-TRP Piper J3C-65 Cub (L-4H)      
OY-VBI Cirrus SR22      
OY-FKR Reims/Cessna F150J fus outside    
OY-8208 Solar Wings Pegasus XL-Q-LC      
PH-FLE Reims/Cessna F172N Skyhawk      
SE-BIR Vickers Supermarine Spitfire LFXVIe RW386/NG-D    
         
H-206 Hughes 500M Hæren; parked near museum    
P-288 Aérospatiale AS 550 C2 Fennec RDanAF    
 
 

Aérospatiale AS 550 C2 Fennec P-288 start haar display tijdens de Stauning Airshow. (Henk Wadman)
 
 
DANMARKS FLYMUSEUM      
         
Flying museum aircraft       
OY-AAD SAI KZ VII U-4 Lærke      
OY-ABT Piper J3F-50 Cub      
OY-AOL SAI KZ X Mk.2      
OY-DBC Stampe SV.4B      
OY-DIZ SAI KZ IV      
OY-DRR SAI KZ VIII      
OY-DZA SAI KZ III U-3      
OY-ECH De Havilland DH.82A Tiger Moth      
OY-FAK SAI KZ II Træner  107    
OY-KZI SAI KZ I replica      
 
 

In 1935 bouwde Viggo Krammen, één van de naamgevers van de bekende serie KZ-vliegtuigen een Mignet HM.14 Pou-du-Ciel (op zijn Deens “Himmellusen”) en daarvan wordt beweerd dat ie in 1938 verbrand zou zijn. Een deel van het toestel (ik meen de romp) schijnt echter origineel te zijn! (Henk Wadman)



In 1950 bouwde Skaninavisk Aero Industri een soort van replica van een toestel waarmee de bekende Deense uitvinder Ellehammer in 1909 vloog. Deze KZ IX Ellehammer OY-ACE maakte destijds ook haar opwachting tijdens een van de bekende naoorlogse ILSY-vliegfeesten op Ypenburg in het jaar 1957.
(Henk Wadman)



SAI KZ II Kupe OY-AEA en de vliegwaardige SAI KZ II Træner OY-FAK/157. (Henk Wadman)

 
 
Static aircraft      
B.S. Berg & Storm Monoplane III      
LC-I Leif Fjord Carlsen LC-I Under Cub      
OY-ACE SAI KZ IX Ellehammer      
OY-AEA SAI KZ II Kupé      
OY-AKM Piper PA-16 Clipper      
OY-AKX Schneider DFS108-14 SG-38 Schulgleiter      
OY-AMG Druine D31 Turbulent      
(OY-ASX) SAI KZ G1      
OY-ATJ SAI KZ VII Lærke      
OY-AUX Schneider DFS108-49 Grunau Baby IIB      
OY-AVZ Bücker 181B Bestmann RSwedAF; 273/5    
OY-AXS Scheibe Bergfalke II      
OY-AXU Scheibe Spatz B      
OY-BLX Høgslund/Traugott-Olsen 2G      
OY-DEZ De Havilland DH.87B Hornet Moth      
OY-DHZ De Havilland DH.104 Dove 6 Cimber Air    
OY-DOU SAI KZ II Sport      
OY-DSH Taylorcraft Plus D  LB381    
(OY-DVZ) Transavia PL-12 Airtruk  (being restored)    
(OY-FAE) SAI KZ II Træner (fuselage)    
OY-FAI Hollænder H.T.1      
OY-FLV De Havilland Canada DHC.1 Chipmunk 22 P-143    
OY-REX Scheibe Mü 13E Bergfalke I      
OY-SBR SNIAS SN.601 Corvette  North Flying    
OY-VSG Hummel Aviation Hummel Bird      
OY-XIT Scheibe Doppelraab IV      
SE-HFX Enstrom F28A      
 
 

Slechts twee fabrieksexemplaren plus een replica met een moderne motor werden er gebouwd van de SAI KZ VIII, die volledig aerobatic is. De OY-DRR uit 1949 vliegt nog af en toe. (Henk Wadman)


Een zeldzame Cub versie in Europa is deze Piper J3F-50 Cub Sport OY-ABT uit 1938. De letter “F” in de type-aanduiding staat voor de gebruikte motor: in dit geval een Franklin. (Henk Wadman)


De Havilland DH.104 Dove 6 OY-DHZ staat in het museum ten toon gesteld in Cimber Air kleuren. (Henk Wadman)


Harald Thyregod ontwierp eind jaren ’50 dit tweemotorige toestel, waar er maar eentje van gebouwd werd door de heren Hollænder en Smidt. De eerste vlucht van de OY-FAI werd in 1964 gemaakt en als motoren werden twee aangepaste VW 1200 boxermotoren van 65 pk elk geïnstalleerd. De juiste type-aanduiding is nogal ingewikkeld. Meestal wordt Hollænder H.T.1 (naar één van de bouwers, die er een aantal jaren mee vloog en de initialen van de ontwerper) gebruikt, maar het toestel staat ook bekend als Hollsmidt 222, een samentrekking van de namen van de beide bouwers. (Henk Wadman)
 
 
9-230 Wendell WAP 2.01      
- Ellehammer Flyveapparat replica      
- High Fly (hangglider)    
- Mignet HM-14 "Himmellusen" -1935    
"31-306" North American AT-16ND Harvard IIB      
"41-401" Supermarine VS361 Spitfire HF.IXc      
"41-427" Supermarine VS361 Spitfire HF.IXe replica (on a pole)    
(B-)499 Gloster Meteor F.8      
(E-)401 Hawker Hunter F.51      
(FS-515) Republic F-84G Thunderjet (cockpit section)    
110 Avro 504N      
158 Hawker Dankok      
“346” Lim-2/MiG-15bis Polish AF (composite aircraft)    
A-009 SAAB A35XD Draken      
C-264 Republic RF-84F Thunderflash      
DT-102 Lockheed T-33A      
E-174 General Dynamics F-16A      
F-421 North American F-86D Sabre      
H-245 Hughes 500M  Hæren    
K-687 Douglas C-47A Skytrain      
L-861 Consolidated PBY-6A Catalina      
R-888 Canadair CF-104 Starfighter      
S-884 Sikorsky S-55C      
U-240 Sikorsky S-61A-1       
- Banshee 400 (flying target)    
- Northrop KD2-R5 Shelduck (flying target)    
 
 

Leif Fjord Carlsen bouwde deze LC-I Under Cub op basis van een Piper Pawnee. Deze Pawnee op ¾ schaal werd nooit daadwerkelijk ingeschreven, maar heeft wel gevlogen! (Henk Wadman)


De eerste vliegmachine die door de Deense strijdkrachten gebruikt werd: Berg & Storm Monoplane III. (Henk Wadman)


Slechts 15 exemplaren werden er gebouwd van de Hawker Dankok; drie in Engeland en 12 in Denemarken gedurende de jaren 1925 en 1926. Het toestel heeft een Armstrong Siddeley Jaguar IV stermotor van 385pk. (Henk Wadman)


Een beetje een vreemde eend in de bijt is deze Zweeds geregistreerde Enstrom F28A helikopter SE-HFX.  (Henk Wadman)
 
 
Storage hangar      
(D-EKOM) Auster J/1 Aurtocrat (frame)    
OY-AAU SAI KZ VII U-4 Lærke (fuselage)    
OY-AVJ Rearwin 9000 Sportster (fuselage)    
SE-CAW Fairey Firefly TT.1      
(KA-C) Republic RF-84G Thunderjet (front fuselage A-665/51-16665;    
  tail & wings 52-3057/KA-C)    
 
 

Een andere vreemde eend in de bijt is deze in 1972 in Australië gebouwde Transavia PL-12 Airtruk OY-DVZ. Van deze landbouwsproeier werden er maar een paar in Europa verkocht en het toestel wordt momenteel gerestaureerd. (Henk Wadman)


Sikorsky S-61A-1 U-240 staat er glimmend gepoetst bij in het museum. (Henk Wadman)


North American F-86 Sabre F-421. (Henk Wadman)


Douglas C-47A Skytrain K-687 werd voor gebruik op Groenland regelmatig voorzien van de op de foto getoonde ski’s. (Henk Wadman)
 
 

Credits: Michael Andersen, Bent Laursen, Rob Tempel, Povl Toft, Henk Wadman, Mogens Wahl, Wim Zwakhals