Servische luchtmacht

De van oorsprong Joegoslavische luchtmacht werd in 1912 opgericht en behoort tot de vijf oudste luchtmachten ter wereld. Het uiteen vallen van de Joegoslavische republiek halverwege de jaren '90 en de daarop volgende Balkanoorlog heeft grote gevolgen gehad voor de huidige Servische luchtmacht. Met name de NAVO campagne in 1999 heeft grote invloed gehad voor het materiaal en de infrastructuur van de Servische luchtmacht.
De huidige luchtmacht bestaat sinds 2006 en heeft de beschikking over twee vliegvelden. De belangrijkste vliegbasis is 204th Air Base Batajnica, de andere vliegbasis is 98th Air Base Ladjevci op 120 kilometer ten zuiden van Belgrado. Verder beschikt men nog over een transport- en helikopter detachement (119 mhe) op het vliegveld van Nis.
 
 

Voor hoofdzakelijk cartografisch werk heeft de Servische luchtmacht de beschikking over een operationele Dornier Do28D-2 met registratie 70501, het andere exemplaar staat stored zonder motoren. (Peter Heeneman)


In totaal waren er vier Mi-8'en op Batajnica te zien. De 12367 was een van de twee exemplaren op de static. (Peter Heeneman)

Eén van de nog operationele MiG-21 BIS (17163) vliegt rond in dit afwijkende kleurenschema. (Peter Heeneman)
 

Batajnica 204th Air Base
 
Batajnica ligt 20km ten noortwesten van Belgrado en heeft als belangrijkste taak het verdedigen van de hoofdstad en het luchtruim van Servië. Tijdens de NAVO campagne in 1999 is de vliegbasis maar liefst 25 keer gebombardeerd door vliegtuigen van de NAVO. Heden ten dage zijn de gevolgen hiervan nog steeds zichtbaar. Op Batajnica is de 204th Aviation Brigade gestationeerd, bestaande uit drie squadrons:
Het belangrijkste squadron is het 101 lae fighter squadron, opererend met de MiG-21 en MiG-29.

Hoewel de voormalige Joegoslavische luchtmacht in het verleden over grote aantallen MiG-21's beschikte, moet de Servische luchtmacht het momenteel met ongeveer zeven operationele MiG-21's doen. Hiervan staat er twee exemplaren permanent op QRA (Quick Reaction Alert). Ook de MiG-29 vloot heeft zware verliezen geleden tijdens de NAVO campagne van 1999. Eind jaren '80 zijn er 16 stuks afgeleverd, hiervan zijn er 11 (6 tijdens air combats en 5 stuks op de grond) verloren gegaan als gevolg van NAVO acties. Na het beëindigen van de Balkan oorlog zijn de resterende vijf exemplaren stored gezet. Vanaf 2007 was er weer genoeg geld beschikbaar om de resterende vijf MiG-29's te moderniseren. Momenteel is een viertal MiG-29's operationeel, één MiG-29 is verloren gegaan als gevolg van een crash in 2009.

 

Nog in redelijke aantallen operationeel binnen de Servische luchtmacht is de SA341 Gazelle. Er zijn twee versies actief: de onbewapende SA341L en de bewapende SA341H Game. Op de static stond de 12803, een SA341H Gama. (Peter Heeneman)


De Utva 75's zullen binnenkort buiten dienst worden gesteld om vervangen te worden door de Lasta 95. Hier wordt de 53252 uit de hangaar getrokken om later aan de flypast deel te nemen. (Peter Heeneman)


Yak-40 71503 is na zijn laatste onderhoudsbeurt voorzien van de Servische kleuren. Het vervoeren van VIP's zal echter moeilijk gaan wegens het gebrek aan stoelen in de kist. (Peter Heeneman)


Ook het 138 mtrae transport squadron is niet ongeschonden uit de Balkan oorlog gekomen. Momenteel beschikt het over een drietal gemoderniseerde An-26's. Daarnaast heeft men nog de beschikking over een An-2, Do-28 (cartografie), Mi-8'en en een drietal Yak-40's. Hoewel de Yak-40's er goed uitzien, is het maar de vraag of ze nog vaak vliegen. De 71503 is in volledige Serbian Air Force kleuren, echter in de kist zitten geen stoelen...., de 71504 heeft nog de volledige Yugoslav Air Force titels/kleuren en tenslotte de 71505 werd met name voor kalibratie gebruikt. Voor VIP-vluchten gebruikt men tegenwoordig hoofdzakelijk de bekende Falcon 50 YU-BNA, die van Belgrado International Airport vliegt.

Bij het 252 mae training squadron zijn de laatste dagen van de Utva 75´s aangebroken. Van de opvolger, de Lasta 95, zijn inmiddels meerdere exemplaren afgeleverd. De Lasta 95 is het nieuwste product van de eigen Servische luchtmacht industrie. Inmiddels is de Lasta 95 ook al verkocht aan de Iraakse luchtmacht en mag men dus van een aardig succes spreken. De gevorderde training vindt plaats op de G-4 Super Galeb en voor helikopter piloten wordt de SA-341 Gazelle gebruikt.

Tenslotte is er op Batajnica een testeenheid gestationeerd met als aanduiding VOC. Ze hebben de beschikking over de meeste types die in dienst zijn bij de Servische luchtmacht (G-2 Galeb, G-4 Super Galeb, J-22 Orao, SA-341 Gazelle en de Lasta 95). Overige types worden naar behoefte van de luchtmacht geleend.

 

De Servische politie was met een tweetal helikopters present op de static; de AB212 YU-HCE was er een van. (Peter Heeneman)


De show werd geopend met een flypast van alle types in dienst van de 100-jarige Servische luchtmacht. Eén van de formaties bestond uit een viertal J-22 Orao's.
(Peter Heeneman)
 

Ladjevci 98th th Air Base

Ladjevci is de thuisbasis van 241 lbae fighter bomber squadron. Deze eenheid heeft de beschikking over een twintigtal J-22 Orao's in verschillende subversies, alsmede een aantal G-4 Super Galebs om de vliegervaring op peil te houden.

Airshow

Belangrijkste reden om de Batajnica Air 2012 show te bezoeken was de jarige Servische luchtmacht, een luchtmacht die buiten Servië nauwelijks te zien is. De internationale deelname was niet groot, al waren de Roemeense Puma's en het Russische demoteam Striji met hun MiG-29's leuke deelnemers. Jammer was dat van de voormalige Joegoslavische landen zoals bijvoorbeeld Croatië of Bosnië geen deelnemers aanwezig waren (of waren uitgenodigd...). Fotografeer mogelijkheden waren moeilijk en een hele uitdaging. Tijdens de "persdag" waren geen hekken rond de kisten op de static. Op zich prima geregeld, alleen dan moet de "persdag" geen veredelde familiedag zijn, waarbij de Servische lokalen eerder het veld op kunnen dan de fotografen. Missie kansloos dus om kisten zonder mensen te fotograferen. Het fotograferen van de vliegshow werd bemoeilijkt door een twee meter hoog hek, en als je dan geen trapje bij je hebt, is dat een probleem.
Zag je kans om over het hek te fotograferen, liep je tegen het probleem van de afstand tot de voorste baan en de heathaze met 33 graden op. Wat wel goede mogelijkheden gaf, was om de show in de lucht te fotograferen en op de taxibaan naar de static. Een groot aantal kisten werd hier na hun demo geparkeerd. Helaas niet alle Servische toestellen..... De static was uiteindelijk alleen aan het einde van de dag te fotograferen toen de meeste bezoekers verdwenen waren.

Buiten het veld was er slechts een matige fotografeermogelijkheid. Batajnica is echter een enorm groot veld en heeft de beschikking over twee banen. Drie van de vier baankoppen liggen ruim binnen het veld en de landing is van buiten het veld dus niet te fotograferen. Als ze dan ook nog beide banen gebruiken voor de landing, mis je buiten het veld dus ook het een en ander. Hoewel de mogelijkheden dus verre van ideaal waren, is het uiteindelijk toch gelukt om met een mooie serie Servische luchtmachtkisten thuis te komen.

 

De enige leuke buitenlandse deelnemer was de IAR-330M 81 van de Roemeense luchtmacht. (Peter Heeneman)


Het MiG-OKB bracht voor het transport van de MiG-29M2 deze leuke An12 11529 mee. (Peter Heeneman)
 

 

Operationele An-2 70373 wordt voornamelijk gebruikt voor transporttaken en het droppen van parachutisten. (Peter Heeneman)


De solo demo G-4 Super Galeb 23741 staat lekker in het avondzonnetje op de flightline te wachten totdat ie weer de hanger wordt ingesleept. (Peter Heeneman)


Van de vier operationele MiG-29's vlogen er drie tijdens de vliegshow. Hier taxiet 18102 naar de flightline aan het einde van zijn demo. (Peter Heeneman)
 

De solo demonstratie van de Lasta 95 werd door de 54012 verzorgd. In tegenstelling tot de overige Lasta 95's is deze kist voorzien van een speciaal kleurenschema.
(Peter Heeneman)


De J-22 Orao 25207 van de testeenheid VOC is voorzien van speciale kleurenschema. (Peter Heeneman)


Op Batajnica staan permanent een tweetal MiG-21's op QRA (Quick Reaction Alert). Nog ingepakt staat de 17407 te wachten op zijn volgende QRA....
(Peter Heeneman)
 

  

De enige vliegende MiG-21 tijdens de airshow was de MiG-21UM 16178. Gelukkig werd ook deze kist na afloop van zijn demo op de flightline geparkeerd.
(Peter Heeneman)


Op het oog in goede staat, maar waarschijnlijk stored, staat Yak-40 71504 te wachten op dingen die komen gaan. Opmerkelijk is dat de kist nog steeds is voorzien va de Yugoslav Air Force kleuren, inclusief opschriften. (Peter Heeneman)


De Russische luchtmacht was present met het demonstratie team Striji, vliegend met een 3-ship formatie met MiG-29 Fulcrums. (Peter Heeneman)


Luchtmacht museum Belgrado, 30-08-2012



De voormalige VIP Il-14{ 71301 staat op het buitenterrein van het museum. (Peter Heeneman)


Naast het bezoek aan de Airshow op Batajnica werd ook het luchtmacht museum op de internationale luchthaven van Belgrado bezocht. De collectie bestaat uit een binnen en een buiten gedeelte. De rijke Joegoslavische luchtvaarthistorie is in het museum goed vertegenwoordigd. Veel unieke types die door de eigen industrie zijn ontwikkeld en gebouwd, zijn er te vinden. De buitencollectie is te verdelen in een toegankelijk en niet toegankelijk deel voor het publiek. Het niet toegankelijke deel is eigenlijk het storage deel van de luchtmacht. Na het beëindigen van de Balkan oorlog eind jaren '90 moest de luchtmacht afslanken. Om te voorkomen dat de kisten moesten worden gesloopt, werden ze overgedragen aan het museum. Hoewel niet toegankelijk, is er van buiten het wek wel een en ander te fotograferen. In totaal staan er op dit deel van het "museum" ruim 90 kisten stored.

Een korte impressie van het museum:


Binnen in het museum zijn de fotografeer mogelijkheden niet makkelijk. Er staan wel een aantal bijzondere kisten, waaronder deze Ikarus S49C met registratie 2400. (Peter Heeneman)


Een originele Messerschmitt Bf109G-3 (9663) in goede staat zie je ook niet vaak. In het museum van Belgrado staat een exemplaar in Joegoslavische luchtmacht kleuren. (Peter Heeneman)


In groten getale aanwezig op het niet toegankelijke storage deel is de Soko J-21 Jastreb. Van buiten het hek was deze 24418 wel te fotograferen. (Peter Heeneman)


Overzicht van lange rijen stored staande J-21 Jastrebs. (Peter Heeneman)


Slechts een tweetal G-4 Super Galebs (onder meer de 23636) zijn op het storage terrein te vinden. (Peter Heeneman)


Een andere leuke propliner op het buitenterrein van het museum is deze Ju-52 met registratie 7208. (Peter Heeneman)


In het voormalige Oostblok was de Kamov Ka-28PL (11401) een weinig gebruikt type. De Joegoslavische luchtmacht had dit model Kamov echter in zijn inventaris.
(Peter Heeneman)


Uiteraard kan de good old C-47 Dakota 71214 niet ontbreken. (Peter Heeneman)


Ook leuk is de Sud Aviation SA210 Caravelle YU-AHB in de kleuren van de nationale luchtvaartmaatschappij JAT. (Peter Heeneman)


Naast de vele stored staande Jastrebs en Orao´s ontbreekt ook de MiG-21 (22805) niet op het opslagterrein. (Peter Heeneman)


Tenslotte een foto van de 0875/YU-CVB een Ikarus Aero 2BE hangend aan het plafond in het museum van Belgrado. (Peter Heeneman)

Een checklist van wat er in het museum te zien is kun je vonden door op de volgende link te klikken:
http://www.mjrv.mod.gov.rs/pages_files/expo_files/avioni_files/avionimain.html
 

Belgrado Airport, 30 augustus 2012



Still going strong staat ex JAT Convair 440 Metropolitan YU-ADO te wachten op betere tijden. (Peter Heeneman)
 

Naast de bovenstaande Convair staat voormalige Joegoslavische luchtmacht Lisunov L-2 7011 er ook een beetje triest bij (Peter Heeneman)


Padinska Skela Lisicji Jarak, 1 september 2012



Tijdens ons bezoek werd An-2R YU-BRW klaar gemaakt voor zijn volgende vlucht. Wat wij toen nog niet wisten, was dat we deze kist de volgende dag op de static van Batajnica terug zouden zien. (Peter Heeneman)


Omdat er ook nog wat tijd over was is er ook een bezoek gebracht aan dit kleine sproeiveldje iets ten noorden van Belgrado. Maar liefst negen An-2's en een aantal Dromaders konden na even gevraagd te hebben, zonder problemen gefotografeerd worden.



De overige An-2R's stonden rustig in het avondzonnetje te wachten op de volgende dag. (Peter Heeneman)
 

Naast de An-2R´s stond er ook een vijftal PZL M18A Dromaders, waaronder YU-BNK op Padinska. (Peter Heeneman)


Samenvattend kan ik terugkijken op een geslaagde trip, met veel kisten die je niet vaak buiten Servië zult zien.
 

Credits: Peter Heeneman